#11 Những bài thuốc bồi bổ cơ thể HÀNG ĐẦU !!!

Dược sỹ Nguyễn Thị Thu Hiền 2019-07-03 08:44:17

Một trong những cách bồi bổ cơ thể có hiệu quả và được nhiều người sử dụng chính là sử dụng những bài thuốc bồi bổ cơ thể, sử dụng những loại dược liệu có tác dụng bồi bổ, tăng cường sức khỏe, nâng cao chính khí. Bài viết dưới đây xin giới thiệu đến bạn đọc 11 bài thuốc bồi bổ cơ thể phù hợp với từng đối tượng khác nhau.

Các bài thuốc đông y có tác dụng rất tốt trong việc bồi bổ cơ thể

1. Bài thuốc bổ huyết

Theo Đông y, huyết hư có liên quan đến Tâm và Can, do đó các bài thuốc bổ huyết chủ yếu là bổ Tâm và Can. Người có chứng huyết hư có đặc điểm: sắc mặt nhợt nhạt, thiếu sức sống, loạn nhịp tim, tâm đập dồn dập, bồn chồn, hay hoảng sợ, mất ngủ, hoa mắt chóng mặt, hoa mắt chóng mặt buồn ngủ chân tay hay bị tê và co giật, phụ nữ kinh nguyệt không đều, kinh ít hoặc bế kinh.

Các bài thuốc bổ huyết thường sử dụng một số vị thuốc như: nhung hươu, tam thất, thược dược, đương quy, xuyên khung … .

1.1. Tứ vật thang

Tứ vật thang là một trong những bài thuốc bồi bổ cơ thể hàng đầu. Với những nguyên liệu và cách thực hiện như sau.

Nguyên liệu:

• Thục địa 15g
• Đương quy 10g
• Bạch thược 10g
• Xuyên khung 6g

Thực hiện: Rửa sạch. Sau đó đem sắc uống.

Công dụng: Bổ huyết, hoạt huyết, chữa chứng huyết hư, hành huyết hóa ứ, điều kinh, chỉ thống.

Chú ý: Người tỳ vị yếu, kém ăn tiêu chảy không nên sử dụng nhiều. Do có thể gây trở ngại đến hoạt động của khí vì có thục địa và bạch thược.

1.2. Quy tỳ thang hay Dưỡng tâm thang

Bài thuốc dưỡng tâm thang nằm trong danh sách những bài thuốc bồi bổ cơ thể với tác dụng giúp thanh nhiệt, trị mất ngủ.

Nguyên liệu:

• Nhân sâm 12g
• Hoàng kỳ 12g
• Bạch truật 12g
• Phục thần 12g
• Toan táo nhân 12g
• Long nhãn nhục 8g
• Đương quy 8g
• Viễn chí 4g
• Mộc hương 1,5g
• Cam thảo 1,5g
• Gừng tươi 3 lát
• Hồng táo 3 quả

Thực hiện: Rửa sạch đem sắc uống.

Công dụng:

• Dùng trong trường hợp khí huyết bất túc (khí huyết đều suy) do tâm tỳ lao thương: Mất ngủ, ra nhiều mồ hôi (đạo hãn), mệt mỏi, kém ăn, sắc huyết nhoẹt nhạt.
• Chữa chứng thần kinh suy nhược, thiếu máu, xuất huyết tử cung, ban xuất huyết … .

2. Bài thuốc bổ khí

Nằm trong những bài thuốc bồi bổ cơ thể không thể bỏ qua các bài thuốc bổ khí.

Khí hư tức khí trong cơ thể bị suy yếu và tổn thương. Khí hư liên quan đến Phế và Tỳ. Vì thế các bài thuốc bổ khí sử dụng để chữa chứng khí hư có tác dụng bổ Phế, bổ Tỳ 

Hội chứng khí hư được chia làm hai loại:

• Phế khí hư: khó thở, hơi thở yếu, cơ thể mệt mỏi, nói nhỏ, sắc mặt nhợt nhạt, mạch đập yếu.
• Tỳ khí hư: kém ăn, rối loạn tiêu hóa, chân tay yếu, mỏi, sa các phủ tạng.

Các bài thuốc bổ khí thường sử dụng những loại dược liệu: Linh chi, đông trùng hạ thảo, nhân sâm, đẳng sâm, hoàng kỳ, bạch truật … .

Các bài thuốc bổ khí đầu dựa trên bài thuốc “Tứ quân tử thang” có thêm các vị thuốc khác để phù hợp với từng đối tượng sử dụng.

2.1. Tứ quân tử thang

Nguyên liệu cho bài thuốc bổ khí “Tứ quân tử thang”

Nguyên liệu:

• Nhân sâm 12g
• Bạch truật 9g
• Phục linh 9g
• Cam thảo 4,5g

Chế biến: Rửa sạch và đem sắc nước uống.

Tác dụng: Bài thuốc bồi bổ cơ thể kiện tỳ, trừ thấp, bổ khí, bồi bổ và phục hồi sức khỏe.

Chú ý: Có thể thay nhân sâm bằng đẳng sâm với liều lượng tăng 2 – 3 lần.

2.2. Lục quân tử thang ( Kiện tỳ hóa đàm thang)

Nguyên liệu:

• Nhân sâm 12g
• Bạch truật 9g
• Phục linh 9g
• Cam thảo 4,5g
• Trần bì 6g
• Bán hạ 6g

Chế biến: Rửa sạch và đem sắc uống.

Công dụng: Bổ khí, trừ đờm, bồi bổ cơ thể, kiện tỳ và chữa một số chứng bệnh về đường tiêu hóa.

3. Bài thuốc bổ khí huyết cho phụ nữ

Bài thuốc bổ khí huyết cho phụ nữ thường sử dụng những vị thuốc có đồng thời cả hai tác dụng bổ khí và bổ huyết, dùng chữa bệnh khí huyết hư.

3.1. Bát trân thang

Nhắc đến thuốc bổ khí huyết cho phụ nữ, đầu tiên phải nhắc đến bát trân thang. Đây là bài thuốc kết hợp của hai bài thuốc “tứ quân” bổ khí và “tứ vật” bổ huyết. Từ bài thuốc “Bát trân thang” có thêm thêm một số vị thuốc khác để thành những bài thuốc mới.

Nguyên liệu:

• Đương quy 12g
• Xuyên khung 12g
• Thục địa 20g
• Bạch thược 12g
• Đẳng sâm 12g
• Bạch linh 12g
• Bạch truật 12g
• Cam thảo 10g

Chế biến: Rửa sạch và đem sắc nước uống

Công dụng: Bổ khí huyết, nâng cao sức khỏe, ăn ngon ngủ tốt, điều trị các chứng hiếm muộn vô sinh ở phụ nữ do khí huyết suy, rối loạn kinh nguyệt, người mệt mỏi

3.2. Thập toàn đại bổ

Bài thuốc bồi bổ cơ thể thập toàn đại bổ

Bài thuốc là sự kết hợp của 10 vị thuốc bổ khí, bổ huyết, bổ âm, bổ dương.

Bài thuốc Thập toàn đại bổ có thể gia giảm thêm các vị thuốc để trở thành những bài thuốc mới như: thỏi sơn bàn thạch thang (bỏ nhục quế, phục linh, thêm tục đoạn, hoàng cầm, sa nhân), thập toàn đại bổ thang hòa tễ cục phương.

Nguyên liệu:

• Đẳng sâm 12g
• Đương quy 12g
• Hoàng kỳ 12g
• Bạch linh 12g
• Bạch thược 12g
• Nhục quế 4g
• Bạch truật 12g
• Xuyên khung 8g
• Cam thảo trích 6g
• Thục địa 12g

Chế biến: Rửa sạch và đem sắc cùng 3 lát sinh khương và một quả đại táo.

Công dụng: Bồi bổ cơ thể cho người suy nhược, người mới ốm dậy, khí huyết bất túc, ăn uống kém, chân tay lạnh, ra nhiều mồ hôi, mất ngủ, tinh thần hoảng loạn, yếu sinh lý, di tinh, phụ nữ rong kinh, rong huyết … .

4. Bài thuốc bổ thận âm

Bài thuốc bổ thận âm thường sử dụng các vị thuốc có tính ngọt mát để dưỡng âm và trị các chứng âm hư như: can thận âm hư, vị âm hư, tân dịch hao tổn. Bài thuốc bổ thận âm Forikid giúp cải thiện chứng mồ hôi trộm, táo bón, đái dầm và biếng ăn ở trẻ nhỏ.

Nguyên liệu:

• Thục địa: 1,5g
• Thạch hộc: 0,887g
• Táo chua: 0,88g
• Tỳ giải: 0,88g
• Hoài sơn: 0,573g
• Củ súng: 0,34g

Sử dụng:

• Trẻ em dưới 2 tuổi: 5 ml x 2 lần/ ngày
• Trẻ em từ 2-5 tuổi: 10 ml x 2 lần/ngày
• Trẻ em trên 5 tuổi: 15ml x 2 lần/ngày

Công dụng: Thanh nhiệt, giải độc, giảm các triệu chứng nóng trong, táo bón ở trẻ nhỏ, cải thiện tiêu hóa giúp trẻ ăn ngon miệng hơn.

5. Bài thuốc bổ dương

Các bài thuốc bổ dương dùng để chữa các chứng bệnh dương hư như: Đau lưng mỏi gối, chân tay yếu lưng lạnh, ho suyễn lâu ngày, ù tai, liệt dương, hoạt tinh, tiểu tiện nhiều lần … .

Các bài thuốc bổ thận dương gồm: Bài thuốc chữa tâm dương hư và bài thuốc chữa tỳ dương hư.

Một trong những vị thuốc nổi tiếng có tác dụng bổ dương là nhung hươu hay còn được gọi là lộc nhung. Lộc nhung có tác dụng bồi bổ toàn diện cơ thể. Đặc biệt trong những trường hợp suy nhược, yếu sinh lý do thận dương hư, bài thuốc giúp tăng cường sức đề kháng, chống lão hóa, mạnh gân cường cốt, bồi bổ toàn diện cơ thể.

5.1. Bài thuốc tăng cường sinh lý, hiếm muộn nam giới

Bài thuốc bồi bổ cơ thể cho nam giới với các nguyên liệu, cách chế biến và công dụng như sau.

Nguyên liệu:

• Nhục thung dung 200g
• Thục địa 100g
• Huỳnh tinh 100g
• Kỷ tử 50g
• Sinh địa 50g
• Dâm dương hoắc 50g
• Hắc táo nhân 40g
• Quy đầu 50g
• Xuyên khung 30g
• Cam cúc hoa 30g
• Cốt toái bổ 40g
• Xuyên ngưu tất 40g
• Xuyên tục đoạn 40g
• Nhân sân 40g
• Hoàng kỳ 50g
• Phòng đẳng sâm 50g
• Đỗ trọng 59g
• Đơn sâm 40g
• Trần bì 20g
• Đại táo 30 quả
• Lộc giác giao 40g
• Nhung hươu 20g
• Rượu trắng ngon 50 độ: 5 lít

Chế biến: Ngâm rượu, uống sau 3 – 4 tháng ngâm.

Công dụng: Bổ thận sinh tinh, bổ tinh huyết, bổ khí dưỡng huyết, an thần, tăng cường sức khỏe, chữa các chứng rối loạn cương dương, yếu sinh lý, xuất tinh sớm, liệt dương, hiếm muộn, vô sinh … ở nam giới.

5.2. Hữu quy hoàn

Nguyên liệu:

• Thục địa 240g
• Sơn dược 120g
• Sơn thù 90g
• Câu kỷ tử 120g
• Thỏ ty tử 120g
• Lộc giác giao 120g
• Đỗ trọng 1120g
• Nhục quế 60g
• Đương quy 90g
• Hắc phụ tử 60g

Chế biến: Nghiền mịn tất cả các vị thuốc trên, luyện mật làm hoàn

Sử dụng: Uống 20g/ lần, 3 lần/ ngày

Công dụng: Ôn bổ tỳ thận dương chuyên trị các chứng nguyên dương bất túc, lao thương quá độ, mệnh môn hỏa suy, tỳ vị hư hàn, ăn uống kém, khó tiêu, đau bụng, phân sống.

6. Bài thuốc bổ máu

Nhắc đến những bài thuốc bồi bổ cơ thể thì không thể không nhắc đến bài thuốc bổ máu.

Các bài thuốc bổ máu (ích huyết) được sử dụng chủ yếu để điều trị chứng bệnh thiếu máu, huyết hư, hư lao.

Theo Đông y, để chữa chứng huyết hư có liên quan đến ba tạng tâm, can và tỳ dựa trên Tân chủ huyết, Can tàng huyết và Tỳ thống nhiếp huyết.

Trong Đông y cũng chia ra nhiều chứng khác nhau do đó cũng sẽ sử dụng những bài thuốc bổ máu khác nhau tùy theo từng chứng bệnh.

• Thiếu máu do tỳ vị hư: Sử dụng bài thuốc Quy tỳ thang (Dưỡng tâm thang). Phù hợp với người thiếu máu do tỳ tâm hư, ăn ngủ kém, suy nhược thần kinh. 
• Thiếu máu do can thận âm hư: Sử dụng bài thuốc Tứ vật thang sử dụng cho người có chứng huyết hư, người gầy yếu. Bổ sung thêm ngài cứu và hương phụ cho đối tượng rong kinh, kinh nguyệt không đều.
• Thiếu máu sau khi sinh con: Sử dụng bài thuốc Thập toàn đại bổ giúp bổ khí huyết, đặc biệt là bổ khí vì khí sinh huyết
• Thiếu máu cấp tính: Trước cầm huyết, sau bổ huyết
• Thiếu máu do nhiễm giun sán: Xổ giun sán trước sau mới uống thuốc bổ máu.

7. Bài thuốc tăng cân cho người gầy

Sử dụng phối hợp nhiều vị thuốc giúp kiện tỳ, kích thích tiêu hóa giúp người bệnh ăn ngon, ngủ tốt, tăng cường chức năng tiêu hóa, giúp hấp thu tốt từ đó giúp cơ thể tăng cân.

Một số vị thuốc hay sử dụng: phục linh, bạch truật, chỉ thực chỉ xác, trần bì, ý dĩ, hoài sơn … .

Bài thuốc bồi bổ cơ thể kiện tỳ nhu can thang (Quy thược lục quân tử thang) – Bài thuốc được ưa chuộng trong những bài thuốc bồi bổ cơ thể cho người gầy.

Nguyên liệu:

• Nhân sâm 12g
• Bạch truật 9g
• Phục linh 9g
• Cam thảo 4,5g
• Đương quy 10g
• Bạch thược 10g

Chế biến: Rửa sạch và đem sắc uống

Công dụng: Bổ khí, kiện tỳ, chữa chứng toàn thân suy nhược, ăn uống kém, trướng bụng khó tiêu, mất ngủ, kinh nguyệt không đều, viêm gan, xơ gan…

8. Bài thuốc bồi bổ cơ thể suy nhược 

Cụ thể hơn trong những bài thuốc bồi bổ cơ thể sẽ là bài thuốc bồi bổ cho cơ thể suy nhược

Trong Đông y, suy nhược cơ thể hay hư lao được chia làm 4 loại: khí hư, huyết hư, âm hư, dương hư. Trong 4 loại trên còn chia ra làm nhiều chứng bệnh nhỏ.

Mỗi chứng bệnh sẽ có bài thuốc bồi bổ riêng, vì thế cần xác định chính xác trước khi bốc thuốc.

8.1. Tế sinh thận khí hoàn

Nguyên liệu:

• Thục địa 24g
• Hoài sơn 12g
• Đan bì 8g
• Bạch linh 12g
• Trạch tả 8g
• Sơn thù 8g
• Nhục quế 4g
• Phụ tử 4g
• Can địa hoàng 10g

Chế biến: Rửa sạch và sắc uống.

Công dụng: Ôn bổ thận dương chủ trị chứng suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh, thận dương hư, viêm thận …

Chú ý: Không sử dụng cho phụ nữ có thai.

8.2. Viên nhung hươu

Sử dụng viên nhung hươu rất tốt với người suy nhược cơ thể

Nhung hươu là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền với công dụng bồi bổ toàn thân.

Sử dụng nhung hươu trong các bài thuốc chữa suy nhược cơ thể rất hiệu quả và có tác dụng nhanh chóng.

Bên cạnh những bài thuốc quen thuộc như nhung hươu ngâm rượu, nhung hươu ngâm mật ong… bạn cũng có thể sử dụng viên nhung hươu – một bài thuốc được bào chế theo phương pháp hiện đại dưới dạng viên nang rất tiện dụng.

Viên nhung hươu với thành phần chủ yếu là nhung hươu Siberia nhập khẩu. Ngoài nhung hươu Pankal, viên nhung hươu TW3 còn chứa huyết hươu khô Gemolen, bột gạc hươu cigapan, cùng vitamin C, E . Với tác dụng bổ huyết, bồi bổ cơ thể, tăng cường sức khỏe cho người suy nhược, người mới ốm dậy, người cần tăng sức đề kháng. 

Xem thêm: 

• Viên nhung hươu giá bao nhiêu?
• Nhung hươu bán ở đâu?

9. Bài thuốc tăng sức đề kháng cho cơ thể

Tăng cường dinh dưỡng toàn diện là cách tăng sức đề kháng tốt nhất cho cơ thể. Tùy theo thể trạng của người bệnh mà bạn có thể sử dụng một trong những bài thuốc bổ khí, bổ huyết, bổ âm hay bổ dương, hoặc dựa trên những bài thuốc cũ có gia giảm thêm các vị thuốc tùy theo tình trạng bệnh thực tế.

Một số bài thuốc bồi bổ cơ thể bạn có thể sử dụng như: Tứ vật thang, tứ quân tử thang, bát trân thang….

10. Những bài thuốc bồi bổ cơ thể cho trẻ em suy dinh dưỡng

10.1. Cốm bổ tỳ

Cốm bồ tỷ – Một trong những bài thuốc bồi bổ cơ thể cho trẻ em suy dinh dưỡng, rối loạn tiêu hóa kéo dài.

Nguyên liệu:

• Đẳng sâm 200g
• Trần bì 12g
• Biện đậu 200g
• Cốc nha 100g
• Xa nhân 6g
• Ý dĩ 200g
• Liên nhục 100g
• Hoài sơn 200g
• Nhục đậu khấu 30g

Chế biến:

• Trần bì, nhục đậu khấu, xa nhân: sắc lấy nước.
• Các vị thuốc khác tán mịn.
• Hòa thuốc bột với thuốc nước cùng mật ong làm thành cốm.

Công dụng: Kiện tỳ hành khí, tiêu thực rất tốt cho trẻ em suy dinh dưỡng, rối loạn tiêu hóa kéo dài.

10.2. Cháo nhung hươu

Nhung hươu nấu cháo là một trong những bài thuốc bồi bổ cơ thể mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng cao.

Nguyên liệu:

• Gạo tẻ ngon
• Nhung hươu 1 – 2 lát hoặc 1/2 thìa cà phê bột
• Rau củ quả tùy ý
• Gia vị vừa ăn

Chế biến:

• Nấu chín cháo cùng rau củ quả.
• Nhung hươu dạng lát băm hoặc xay nhỏ cho vào nồi cháo, đun thêm 2 – 3 phút, nêm gia vị vừa ăn;
• Với bột nhung hươu, cho ½ thìa cà phê vào nồi cháo, đảo đều, bắc ra dùng ngay.

11. Bài thuốc bồi bổ cơ thể cho người già

Những bài thuốc bồi bổ cơ thể cho người già bao gồm 2 gợi ý sau.

11.1. Bài thuốc trị tinh huyết suy kiệt, đau lưng mỏi gối

Nguyên liệu:

• Lộc nhung
• Đương quy
• Ô mai

Chế biến:

• Lộc nhung đương quy lượng bằng nhau đem tẩy rượu và tán mịn.
• Thịt ô mai nấu thành cao.
• Trộn các vị thuốc trên thành viên hoàn.

Sử dụng: Uống 8 – 12g/ ngày với nước cơm lúc đói.

11.2. Cao lộc nhung

Cao lộc nhung – bài thuốc giúp bồi bô cơ thể với nguyên liệu quý

Cao lộc nhung – Một trong những bài thuốc bồi bổ cơ thể với các nguyên liệu đắt giá và đem lại nhiều công dụng khác nhau.

Nguyên liệu:

• Nhung hươu 30g
• Đương quy 45g
• Hoàng kỳ 90g
• Nhân sâm 10g
• Địa hoàng 100g

Chế biến:

• Nhung hươu và nhân sâm nghiền thành bột.
• Địa hoàng, hoàng kỳ, đương quy đem sắc lấy nước, sắc 3 lần và lấy 3 nước trộn vào với nhau, bỏ bã.
• Hòa bột nhân sâm và nhung hươu vào nước thuốc, thêm mật ong.
• Đem luyện thành cao.

Sử dụng: Uống 5ml/ lần, ngày 2 – 3 lần.

Công dụng: Tăng cường sức khỏe toàn diện, tốt cho hệ xương khớp, chống loãng xương, kéo dài tuổi thọ, ăn ngon ngủ tốt … .

Ngoài ra, sử dụng nhung hươu để ngâm rượu; ngâm mật ong, Nhung hươu nấu cháo, nấu canh cũng là những bài thuốc đơn giản, dễ làm và có hiệu quả bạn nên thử xem.

12. Lời kết

Nếu “biện chứng luận trị” là nguyên tắc được sử dụng khi chữa bệnh bằng thuốc thì “biện chứng thi bổ” là nguyên tắc cần tuân thủ khi sử dụng các bài thuốc bồi bổ cơ thể.

Trong y học cổ truyền, những bài thuốc bồi bổ cơ thể rất phong phú, phù hợp với nhiều đối tượng, nhiều chứng bệnh khác nhau. Vì vậy, dùng thuốc phù hợp với thể chất của từng người để có thể phát huy hiệu quả tốt nhất và không gây hại cho người sử dụng.